الصحیفة العلویة (کتاب)

در این کتاب دعاهای مشهور حضرت امام علی علیه السلام جمع آوری شده است. گردآورنده این اثر، شیخ عبداللَّه فرزند شیخ صالح سماهیجی (م 1135 ق) است. وی علاوه بر این کتاب چند اثر دیگر در حدیث و علوم حدیث و فقه دارد ولى هیچ یک از آثار سماهیجی به اندازه صحیفه علویه شهرت نیافته است.

سماهیجی در این کتاب، دعاهایی را از امام علی علیه السلام گردآورده که در کتاب‌های معتبر و مشهور، موجود بوده است. او اسناد احادیث را حذف نموده و همچنین از ذکر نام مآخذ خود اجتناب کرده است. البته سماهیجی برای رفع این نقص، سند هر دعا را در حاشیه متذکر شده؛ ولی متأسفانه حواشی او در چاپهای این کتاب نیامده است. سماهیجی در این کتاب 156 دعا از امیرالمؤمنین علیه السلام گرد آورده است.

امتیاز خاص کتاب صحیفه علویه، بر دیگر کتاب‌های دعا در آن است که تا زمان سماهیجی، غیر از صحیفه امام سجاد علیه السلام که مختص دعاهای ایشان است، کتابی مختص دعاهای یک امام در دست نبوده است و سایر کتاب‌های دعا اغلب بر اساس اعمال ایام سال و یا نظایر آن به نقل دعا پرداخته اند؛ ولی سماهیجی در صحیفه علویه، فقط دعاهای امام علی علیه السلام را گردآورده که تا آن زمان چنین شیوه ای در میان علمای شیعه رایج نبوده است.

صحیفه علویه بارها در ایران و سایر کشورها چاپ شده، هر چند در طبع هیچ یک نسخه معتبری، اساس تصحیح نبوده است. همچنین چندین بار به فارسی ترجمه شده و تکمله های متعددی بر آن نوشته شده است.

منابع

• گامی به سوی نور، محدث، شماره 5 و 6، فروردین و اردیبهشت 1386؛ ص 43.